oxygen कसा बनतो व शोध ?

 Oxygen 

हवेतून ऑक्सिजन घेऊन कॉम्प्रेसर केले जाते आणि फिल्टर करून हवेमधला हायड्रोजन आणि nitrogen शेप्रेट करून  ऑक्सिजन थंड करून सिलेंडर मध्ये भरला जातो.

Oxygen हा एक रंगहीन वायू आहे. कार्ल सेलेने (ई. स १७७२) पोटॅशियम नायट्रेट गरम करून ऑक्सिजन गॅस तयार केला होता तसेच जोसेफ प्रेस्टले (ई. स १७७४) मर्क्युरीक ऑक्साईड ला गरम करून oxygen तयार केला होता. गुणधर्माचे वर्णन करून अँटोनी लाव्होइझियर यांनी ऑक्सिजन असे नाव ठरवले.

oxygen कसा बनतो व शोध 

ऑक्सिजन निर्मिती

बेरियम ,मॅग्नीज, लेड, पोटॅशियम नायट्रेट, क्लोराईड, डायक्रोमेट, पॅरामॅग्नेट, यांना गरम करून ऑक्सिजन तयार करता येतो. काही पेरोक्साइड पाण्याने प्रक्रिया करतात तेव्हा ऑक्सिजन तयार होतो. ऑक्सिजन तयार करण्यासाठी मॅगनीज डाय-ऑक्साइड आणि सोडियम पेरॉक्साइड, व चूना क्लोराईड यांना मिळवून ऑक्सिजन करण्यासाठी वापर केला जातो. सल्फ्युरिक ॲसिड, मॅंगनीज डाय-ऑक्साइड पोटॅशियम परमॅग्नेट, हायपोब्रोमाईट, हायपो क्लोराईड, यांच्याद्वारे सुद्धा ऑक्सिजन तयार होतो.

बेरियम ऑक्साईड पाचशे डिग्री पर्यंत गरम केले जाते तेव्हा हवेमधून ऑक्सिजन घेऊन पेरॉक्साइड तयार होते. आठशे डिग्री  उच्च तापमानात डीसोलुशन  oxygen मिळवला जातो आणि बेरियम ऑक्साईड पुन्हा वापरला जातो . हवे पासून ऑक्सिजन वेगळे करण्यासाठी फ्लूईड चा उपयोग केला जातो ज्यामधून डिस्टिल्ड ऑक्सिजन मिळतो .

मालमत्ता/PROPERTY 

प्रति लिटर मागे ऑक्सिजन ची घनता १.४२९० ग्राम असते. वायू हा हवेपेक्षा १.१०५२७ पट जड असते.  आणि विशिष्ट दाब ०.२१७८ प्रति ग्राम असते  [ १५ डिग्री सेल्सिअस ] स्थिरतेचे विशिष्ट तापमान १.४०१ तज्ञांना ऑक्सिजन द्राविकारणात  अशी विशिष्ट अडचण होते त्याचे तापमान ११८. ८ डिग्री  सेल्सियस आहे, दाब  ४९.७ पृथ्वीवर  आहे आणि घनता ०.४३० ग्रॅम आहे. द्रव ऑक्सिजन हा हलका निळा असतो. त्याचा उकळन  पॉईंट  १८३ डिग्री सेल्सियस आहे आणि घन ऑक्सिजन २१८.४ आहे . १५ डिग्री सेल्सिअस तापमानात एकत्र होणारे  बाष्पीभवन अनुक्रमे प्रति ग्रॅममध्ये  ३.३० आणि ५०.९ कॅलरी असते .

पाण्यात ऑक्सिजन हे विद्राव्य आहे जे पाण्यातील प्राण्यासाठी उपयोगी आहे चांदे इतर वस्तू कोळसा मोठ्या प्रमाणात ऑक्सिजन शोषण होते. ऑक्सीजन सह बरेच घटक एकत्र येतात त्यात काही सामान्य तापमानात प्रक्रिया देतात, कार्बन सल्फर लोह मॅग्नेशियम गरम होतात . ऑक्सिजन असलेल्या एखाद्या बाटलीत हे chemical  टाकतात ज्वलनशील ऑक्साईड करता होतो . हायड्रोजन हा वायू ऑक्सिजन मध्ये जळते व पाणी तयार होते. फेरस आणि नायट्रिक ऑक्साईड यांचे सामान्य तापमानात oxidaization केले जाते. सिलिकॉन हायड्रॉइड हायड्रोजन फॉस्फाईड व झिंक ईथील प्रक्रियेत उष्णता निर्माण करते.

oxygen कसा बनतो व शोध

ऑक्सीजन चा उपयोग

मनुष्य व प्राण्यांसाठी ऑक्सीजन महत्त्वाचं आहे माणसाला आपल्या खाण्यातून जी ऊर्जा प्राप्त होते त्यामध्ये ऑक्सिजनची मदत असते. लोखंडी इत्यादी गोष्टी तोडण्यासाठी कार्बन पेट्रोलियम मिश्रणाचा उपयोग होतो, मशीनचे काही भाग तुटलेले जोडण्यासाठी याचा उपयोग होतो . आता सध्याच्या काळात ऑक्सीजन चा जास्त उपयोग होत आहे आणि त्याचा तुटवडा जास्त होत आहे . ऑक्सिजन हा श्वसनाच्या आणि बऱ्याच क्रियांमध्ये वापरले जाते .

ऑक्सिजन मेडिसिन उपयोग 

ऑक्सीजन चा उपयोग हा रुग्णाच्या शरीरातील पातळी वाढवण्यासाठी केला जातो .रोगग्रस्त फुफुसमध्ये दुष्परिणाम कमी करण्याचे काम करते.कोरोणा या रोगाचा प्रसार जास्त आहे . कोरूना हा विषाणू पहिल्यांदा फुफुसावर्ती अटॅक  करतो त्यामुळे मेडिकल ऑक्सिजनचा उपयोग जास्त होत आहे .